Tercih Yapacaklara Tavsiyeler: Bilgisayar Mühendisliği ve Hacettepe Üniversitesi

Tuesday. July 11, 2017 - 13 mins

Merhaba!

2012 yılında zorlu YGS-LYS maratonunu geride bırakarak tercih dönemini yoğun araştırmalarla tamamlamış biri olarak bu yazımda siz sevgili adaylara tecrübelerimi aktarmaya çalışacağım.

Kısaca kendimden bahsetmem gerekirse, Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliğini tek tercihle kazandım. 1 yıl hazırlık ve akabinde 4 yıl bölümde okudum (1 dönem daha devam). Bu süre zarfında 1 yaz okuluna katıldım, 1 dönem Almanya’ya Erasmus değişim öğrencisi olarak gittim, 2 kez Türkiye’de staj yaptım, kısmetse birkaç gün içerisinde de yurt dışına staja gideceğim (Kısmet oldu, 5 gündür yurt dışındayım).

Tüm bunların yanı sıra, tercih dönemimde bilgisayar mühendisliği ile ilgili akıl danışabileceğim kişi sayısı azdı. Biraz kalbimin sesini dinledim, internette bolca araştırma yaptım, kendime bir tercih rotası çizdim. İzlediğim yolun yıllar içerisinde güncelliğini yitirmediğini düşünüyorum ve bu yazıda elimden geldiğince detaylı şekilde anlatacağım.

Öncelikle geride bırakmış olduğunuz LYS maratonuna dair geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum ve sonucunuzu tebrik ediyorum. Şu ana kadar gördükleriniz yalnızca intro’ydu. Çalışmak nedir, nasıl yapılır bunu üniversitede daha iyi öğreneceksiniz 🙂

Bence üniversite tercihini 3 aşamaya bölmelisiniz.

Bölüm tercihi
Şehir tercihi
Üniversite tercihi

1. Bölüm tercih edin

Bence tercih süresinde yapacağınız en önemli seçim bölüm tercihidir.

Şöyle düşünün; okuduğunuz şehri sevmeyebilirsiniz, üniversite ya da yurtla ilgili sorunlar yaşayabilirsiniz. Tüm bu sorunları yalnızca 4 yıl çekeceksiniz (diyelim ki hazırlık okudunuz 5, hadi oldu ya okul uzadı en fazla 6 yıl).

Ancak seçeceğiniz mesleği, bir değişiklik olmadığı takdirde 20-30 yıl ifa edeceksiniz. Dolayısıyla seçeceğiniz mesleği sevmeniz, karakterinize ve becerilerinize uygun olması oldukça önemli.

Elbette bir bölüm tercih ettiğinizde dünyanın sonu olmayacak, gerek okurken gerek mezun olduktan sonra başka alanlara yönelebilir ya da farklı bir bölüme geçebilirsiniz. Fakat bu bile yorucu bir süreç olur diye düşünüyorum. En başından doğru seçimler yapmak iyidir.

“Sevdiğiniz işi meslek edinin, böylece çalışmanıza gerek kalmaz.”

Bölüm tercihi yaparken yanıtlamanız gereken sorular;

Gelecekte ne yapmak istiyorsun?

Nelerden keyif alıyorsun?

Hangi alanlara yatkın olduğunu düşünüyorsun?

Bilgisayar Mühendisliği Hakkında

Ülkemizde çok büyük bir çoğunlukla Bilgisayar Mühendisliği (Computer Engineering) olarak lanse edilen alan, yurt dışındaki Computer Science ile büyük ölçüde benzerlik gösteren, aynı zamanda biraz da Software Engineering’den nasiplenmiş bir bölümdür. Bu üçünün ilişkisini aşağıdaki görselde görebilirsiniz.

Erasmus

Gördüğünüz gibi Computer Engineering eğitimi alan kişiler bilgisayarın yazılım tarafıyla beraber aynı zamanda donanımı hakkında da bilgi sahibi olarak mezun olurlar. Türkiye’deki çoğu CE bölümünde de Mantıksal Tasarım (Logic Design) ya da Gömülü Sistemler (Embedded Systems) gibi donanımla doğrudan alakalı dersleri görmek mümkün.

Computer Science daha çok algoritmalar ve olayların arka planıyla uğraşırken; Software Engineering ise yazılım geliştirme süreçleriyle iç içedir.

Benim bu alanı nasıl gördüğüme değinecek olursak bence yazılım mühendisliği iki kelimeyle problem çözmektir.

Detaylandıracak olursak kendi tanımımla bilgisayar/yazılım mühendisliği, mevcut ya da var olmayan problemleri [1], çeşitli standartları ve prensipleri kullanarak [2] ve bilgisayarların dilinden konuşarak [3] sonuca ulaştırma bilimidir.

[1] Var olmayan problemlerle uğraşan birim AR-GE. Uğraşılan şeyler problemdir, neden? Eğer bugün Facebook tamamen yok olsa, bütün kullanıcılar yeniden bir muadilini kavuşmak için harekete geçmek ister. Bundan 15 yıl önce Facebook’un olmaması problem değilken, bugün Facebook’un olmaması 2 milyar kullanıcısı için problem haline gelir. Aynı örnek bankacılık sistemleri, çevrim içi film izleme platformları vb. için de verilebilir.

[2] Herkes kod yazabilir, uygulamalar geliştirebilir. Ancak mühendisler çeşitli standartlara ve prensiplere hakim olan ve onları uygulayan kişilerdir. Üretilen yazılımın kalitesinden emin olunması için bu temellere sahip olmak önemlidir diyebiliriz.

[3] Bu da herkesin vakıf olduğu, bilgisayar mühendislerinin tüm mesaisinde yaptığı iş sanılan kodlama/programlamadır. Burayı kısaca açmak isterim; bir proje geliştirken programlama bu geliştirme sürecinin küçük bir kısmını oluşturur. Yaklaşık olarak şu süreçler bulunur; gereksinimleri belirleme, tasarım yapma, kodlama, test etme.

Bugün 2017 senesindeyiz ve artık dünya tarihinde yeni bir sayfa açılmış durumda. Aşağıda Serdar Kuzuloğlu’nun videosunu izleyerek Sapiens adlı kitaptan yapılan bir alıntıyı dinleyebilirsiniz:

İzlemeyenler için ben özetleyeyim;

“Geçmişte insanın temel anlamda iki rolü vardı; bir şey üretmek ya da bir yer fethetmek. Bugünün dünyasında, artık üretimi insan yapmıyor. Yine aynı şekilde artık eskisi gibi savaşlar cepheye asker yollayarak yapılmıyor. Otomasyon ve insansızlaşmayla birlikte insanın dünyadaki rolü değişiyor.”

Kısacası artık yeni bir dünya bizleri bekliyor ve bu dünyada iyi bir yer edinmek için çalışacağımız alanı iyi seçmekte fayda var.

Eğer tekrara dayalı bir iş yapıyorsanız, yaptığınız iş esnasında kendinizden bir şeyler katmıyorsanız; araştırmalara göre önümüzdeki birkaç on yıl içerisinde yüksek ihtimalle işinizi kaybedeceksiniz. Bu durumda garsonlar, güvenlik görevlileri, eczacılar, kasiyerler, kuryeler ve hatta şoförler dahil pek çok meslek sahibi işinden olabilir. Şu siteden hangi meslek gruplarının risk altında olduğunu görebilirsiniz:

https://willrobotstakemyjob.com/

Bilgisayar mühendisi olmak günümüz dünyasında çok avantajlı ve esnek bir tercih olacaktır.

Hayat boyunca her an bir fikir ile dünyayı değiştirebilme potansiyeline sahip olacaksınız. Bu fikri hayata geçirmek için yalnızca bir bilgisayar ve bir internet bağlantısına ihtiyaç duyacaksınız. Bence bu çok büyük bir lüks.

Ayrıca yönelebileceğiniz çok sayıda alan mevcut olacak, bunlardan bazıları; oyun geliştirme, web uygulamaları, mobil uygulama geliştirme, siber güvenlik, finans, sistem adminliği, analistlik, kalite güvence, veri tabanı, yapay zeka, bulut bilişim, tasarım ve modelleme, büyük veri, nesnelerin interneti.

2. Şehir tercih edin

Şehir tercihinde benim için önemli parametrelerden birisi ailemdi. Ankara’da kurulu bir düzenim vardı ve İstanbul’u yaşanmaz bir yer olarak gördüğümden sadece Ankara’daki bölümlere odaklanmıştım.

Eğer İstanbul’da yaşıyorsanız ya da orada yaşamayı göze alıyorsanız bilgisayar mühendisliği için çok isabetli bir tercih olacaktır. Çünkü Türkiye’deki bilişim pazarının çok büyük bir bölümü İstanbul’da. Böylece hem okurken hem de mezun olduktan sonra çok sayıda fırsat bulabilirsiniz.

İstanbul’daki pazarın büyüklüğünü göstermek için şöyle bir test yaptım: Kariyer.net’te “yazılım mühendisi” olarak arattım ve çıkan sonuçları şehirlerin iş ilanı sayılarına göre pasta grafiğine dönüştürdüm. Görüldüğü gibi ilk 8 şehirdeki ilanların %55’i İstanbul’da. Ankara’da da yine azımsanmayacak kadar çok iş ilanı mevcut.

Erasmus

Şehir tercihi olarak en mutlu olacağınız şehri seçmenizi öneririm. Mezun olduktan sonra orada işe girip yaşamaya başlamanın daha kolay olduğunu da göz önünde bulundurmakta yarar var.

3. Üniversite tercih edin

Bölümü seçtiniz.

Şehir seçtiniz ya da seçenekleri daralttınız.

Şimdi de yine önemli bir tercih olan üniversite tercihi aşamasına geldiniz.

Üniversite tercihinde, seçeceğini üniversitenin akademisyenleri, yurt dışı imkanları, üniversitenin fiziki koşulları, kütüphanesi ve mezunların nerede neler yaptıkları önem arz eder.

Bilgisayar mühendisliğinde okulda öğreneceğiniz bilgi, o alanla ilgili ancak temel seviyede bilgi edinmenizi sağlar. İyi ihtimalle %20’sini öğrenirsiniz. Kalan kısmı kendi çalışmalarınızla ve piyasa edindiğiniz tecrübelerle öğrenirsiniz. Yani üniversitedeki eğitim seviyesi her şey değildir. Ancak temeli sağlam oturtmak için iyi bir üniversite önemlidir.

Hacettepe Üniversitesi ve Bilgisayar Mühendisliği Hakkında

Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Bilimi ve Mühendisliği bölümü 1977 yılında Türkiye’de kurulan ilk bilgisayar mühendisliği bölümüdür (ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği ile birlikte).

Kullanmakta olduğumuz bilgisayar, yazılım, bilişim, donanım, ağ, girdi, çıktı, yazıcı, bilgi işlem, veri tabanı gibi kelimelerin isim babası olan Aydın Köksal, bölümümüzün kurucusu olur. 2500’e yakın kelimeyi Türkçe’ye kazandırmıştır. Detaylı bilgi için: Aydın Köksal – Vikipedi (Vikipedi Türkiye’de halen engelli dimi…)

Bölümde her dönem en az 1 lab dersiniz olur.

Her lab dersi için 4-6 adet ödev alırsınız.

Her ödev için yaklaşık 2-4 hafta süreniz olur.

Böylece 4 yıl boyunca toplamda en az 40 adet proje hazırlamış olursunuz. Eğer tüm ödevleri layıkıyla, bizzat kendi çabanızla yaparsanız mezun olduğunuzda sizi kimse tutamaz. 🙂

Akademisyenler açısından Hacettepe Bilgisayar Mühendisliği, nadir istisnalar dışında çok iyi hocalara sahip. Giderek de kalite yükseliyor.

Seçeceğiniz üniversitenin ders programının güncel olması da önem arz ediyor. Bu bağlamda Hacettepe Bilgisayar Mühendisliğinde önemli adımlar atıldı. Introduction dersinde artık C yerine Python öğretiliyor (ki bu benim kesinlikle desteklediğim bir şey, öğrenmesi ve yazması çok kolay, öğrencinin gözünü C kadar korkutmuyor). Aynı zamanda yapay zeka, makine öğrenimi, bilgisayarlı görü, görüntü işleme gibi son zamanlarda revaçta olan dersler eklendi. Yine oyun programlama gibi çok keyifli dersler de mevcut.

Fiziki koşullar hakkında ne yazık ki iyi şeyler söyleyemeyeceğim. Bölümümüzde lablar yetersiz ve dersliklerdeki sıralar kötü durumda. İnşallah zaman içerisinde daha iyi bir hale gelir.

Yurt dışı imkanları olarak, iki Almanya ve bir Polonya olmak üzere 3 üniversiteyle Erasmus+ öğrenim değişim anlaşması mevcut. Bunun yanı sıra yine Erasmus+ ya da bağımsız programlarla yurt dışında staj yapmak mümkün. Şahsen Erasmus için Almanya’ya gitmek hayatımda verdiğim en doğru kararlardan biriydi. Gelecekteki hedeflerimi ve hayallerimi silbaştan revize etme fırsatı buldum. Vizyonumu önemli ölçüde geliştirdi. Umarım hem öğrenciler hem de yönetim tarafından bu tip değişim programlarının önemi anlaşılır ve daha fazla fırsatlar oluşur.

Asistanlar hakkında ise içlerinde çok iyiler var, iyi olmayanlar da mevcut elbet. Bölümün tadı tuzu diyelim. Sağlam bir mühendis olarak mezun olabilmeniz için doldurmanız gereken bir çile kotası var. Bu kotayı doldurmak için bir çaba gösterdiklerini bilmelisiniz. Ancak bunun da ayrı katkıları olduğunu gözden kaçırmamak gerek. Piyasada daha kötü şeylerle karşılaşmak mümkün.

240 AKTS’yi tamamlayan, zorunlu dersleri geçen, ortalaması 2.00’den yüksek olan kişiler diplomayı almaya hak kazanıyor. Bu süre zarfında 22 AKTS’lik alan dışı seçmeli ders alıyorsunuz. Bu seçmeli dersler basketbol, binicilik, tenis, Almanca Japonca Rusça Arapça vb gibi dil dersleri, fotoğrafçılık, diksiyon, dans, enstrüman çalma, ebru sanatı vb. gibi çok geniş çapta dersleri barındırıyor.

Aynı şekilde, Hacettepe Üniversitesi bünyesinde çok sayıda kulüpler (dağcılık, yamaç paraşütü, fotoğrafçılık vb) mevcut. Her yıl düzenlenen farklı branşlarda (futbol, basketbol, voleybol, tenis, masa tenisi vb.) fakülteler arası turnuvalar da var.

Kampüsün sunduğu diğer imkanlara değinecek olursak; bir kere Beytepe Kampüsü Ankara’nın ODTÜ ve Bilkent kampüsleriyle beraber en güzel en huzurlu yerlerinden birisi. Hele ki direkt kampüste yaşayacak olursanız (yurtlar ya da öğrenci evleri) tadından yenmez.

Beytepe Kampüsünde yanlış hatırlamıyorsam 2015 yılında hizmete giren tam olimpik (25x50m) yüzme havuzu mevcut. Öğrenciler için oldukça cüzi bir miktarda ve söylenenlere göre civardaki en temiz havuzlardan biriymiş. (Evet, üç yıldır gitme fırsatı bulamadım.)

Beytepe Kütüphanesi (ah, en sevdiklerimden) hem mevcut kitapları hem de iç açıcı çalışma ortamları ile size eğitim hayatınızda yoldaşlık ediyor. 30 mbps civarında kablosuz internet bağlantısı mevcut. Bir de yine en sevdiğim şeylerden biri tek kişilik çalışma odaları (karel diyoruz) var (her ne kadar vize-final dönemlerinde boş yakalaması zor olsa da). Son olarak grup çalışma odaları var. 3 kişilikten 10 kişilik kapasiteye kadar odalardan müsaitlik durumuna göre 2 saatlik rezerve ettirerek çalışmanızı gerçekleştirebiliyorsunuz. Az ekmeğini yemedik.

Ulaşım? Bu konuya pek girmek istemiyorum. Gülü sevenin katlanacağı diken tam olarak da burası. Özellikle benim gibi kampüse uzak bir semtte yaşıyorsanız premium işkence ile karşı karşıyasınız. Her ne kadar semt servisleri işleri kolaylaştırsa da bence halen yeterli değil. (Trafiğin beni en çok rahatsız eden şeylerin başında geldiğini söylemiş miydim?)

Barınma konusunda ne yazık ki detaylı bilgi veremeyeceğim çünkü hiç deneyimim olmadı. Duyduklarımı yazayım ama teyide muhtaç bilgiler olduğunu bilin. Beytepe’de devlet yurtları, öğrenci evleri, Parlar özel yurdu ve bir de yeni yapılan kız yurdu var. Devlet yurtlarında (eğer kazanırsanız) aylık yaklaşık 250 ₺ civarında ödeniyor diye hatırlıyorum. 4 kişilik odada kalıyor ve katta yer alan tuvalet-banyoyu ortak kullanıyorsunuz. Öğrenci evlerinde ise en başta 1500-2000 ₺ gibi bir kaporaya müteakip aylık 500-800 ₺ dolaylarında bir kira ödüyorsunuz ve 2 kişilik odada kalıyorsunuz. Tuvalet ve banyo odada.

Hacettepe Üniversitesi yemek konusunda yine öğrencilerin yüzünü güldürüyor. Sağlık alanında öncü bir üniversite olmasının verdiği güçle, gelecek 1 ayın günlük (sabah-öğle-akşam) yemek listesine kalorileriyle beraber ulaşabiliyor ve bu yemekleri 1.80 ₺ karşılığında (2017 güz dönemi) yiyebiliyorsunuz. Et yemeyenler için vejetaryen, aç değilim ama içim hafif kıyıldı diyenler için alternatif (ton balığı, elma, çikolata vb.) menüler yine aynı fiyata mevcut.

Biraz da görsel ekleyeyim 🙂

Beytepe

“Hayatımız, yaptığımız tercihlerin toplamıdır.” W.Dwyer

Biraz da soru cevap şeklinde ilerleyelim.

Bugüne kadar hiç programlama ile uğraşmadım, bilgisayarlarla aram kötü, bu alanda tutunabilir miyim?

Evet. Matematik, problem çözme ve analitik düşünme kabiliyetleri bu alanda aranan kişi olmanız için yeterli. Herkes komşuya format atmaya giden kişi olmak zorunda değil. Yönelebileceğiniz çook sayıda alan var.

Mezunlar neler yapıyor?

Kısaca yakın çevremden söz edeyim, yaklaşık 10-15 kişiyi özetleyeceğim, içlerinde yurt dışına yüksek lisansa kabul alan, ASELSAN, Roketsan gibi savunma sanayi şirketlerinde işe başlayan, popüler bankaların birinde işe başlayacak, Ankara’da irili ufaklı diğer bilişim şirketlerinde işe başlayan arkadaşlar mevcut. Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliğine girip de işsiz kalacak birinin olması çok zor. Yine eski mezunlar arasında kendi startupını kuranlar, Facebook’ta işe girenler dahi mevcut. Linkedin’de mezun olduğu okulu Hacettepe Üniversitesi diye girip şirket ya da pozisyon ararsanız daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.

Bilgisayar mühendisliği düşünüyorum ama ileride iş bulmakta güçlük çeker miyim?

Hayır, bir üstteki yanıtımda ele aldım. Bilişim sektöründe Türkiye’de ve dünyada ciddi bir açık var. Artık yeni bir dünya düzeni mevcut. Bu alanda işini layıkıyla yapıp da aç kalacak adam olmaz.

Bilgisayar mühendisliği istiyorum ama maaşlar konusunda kaygılıyım, maaşlar nasıl?

Maaşı düşünmeyin. Keyif aldığınız bölümü bulmaya odaklanın. Maaşlar hakkında daha detaylı bilgi istiyorsanız yerli şirketler için iskolig.com yabancı şirketler için glassdoor.com ‘dan üyelik alıp inceleyebilirsiniz.

Yurt dışında şansımı denemek istiyorum, bilgisayar mühendisliği seçmeli miyim?

Kesinlikle. Yurt dışıyla bu kadar iç içe başka bir meslek var mıdır bilemiyorum. Dilerseniz hiç kımıldamadan Amerika’daki yazılım geliştiricilerle çalışabilirsiniz. Yine neredeyse bütün ülkeler yabancı ülkelerden iyi yazılımcılara iş ve oturum fırsatı sunuyor. Güzel yanı ise bu mesleği yapmak için yalnızca İngilizce bilmeniz yeterli. Gidilen ülkenin lokal dilini bilmenize gerek yok.

İngilizce önemli mi?

Çok! Bilgisayar mühendisliğinin farzlarından birincisi İngilizce bilmek. Kaldı ki bence hangi mesleği icra ediyor olursanız olun İngilizce dünyayı takip etmek, içine kapalı kalmamak için olmazsa olmazlardan biri. Eğer kendinize güvenmiyorsanız hemen işe koyulmanızı şiddetle tavsiye ederim. Duolingo-Memrise gibi uygulamalar, podcast dinlemek, İngilizce altyazılı film-dizi-youtube videoları izlemek, İngilizce günlük tutmak ya da yazılar yazmak, yabancılarla sohbet etmeye çalışmak iyi birer başlangıç olabilir.

MSN, Facebook falan hackleyebiliyor muyuz?

Belki. Siber güvenlikle uğraşırsan mümkün olma şansı mevcut.

Kadınlar için uygun mu?

Kesinlikle uygun. Bir kere mühendis kelimesine takılmayalım. Yazılım geliştirme işi ofis ortamlarında gerçekleşen bir iş; ve şantiye vb. ile ilgisi yok. Ayrıca gerektiği zaman evden çalışma imkanı da sağlanabilir. Kesinlikle tereddüt etmeyin. İlginiz varsa affetmeyin.

Ailenizin, akrabalarınızın tavsiyelerine kulak asmayın; içinize sineni ve gönlünüzden geçeni yazın. Pişman olacaksanız da kendi tercihleriniz sonucunda pişman olun. Ve eğer ilginiz yoksa lütfen bu bölümü yazmayın.

Sevgiler, başarılar!